De Tijd komt vandaag met het nieuws dat er een aantal strafklachten zouden zijn tegen de Gentse vermogensplanner Optima. Een aantal vermogende klanten zouden een belangrijk gedeelte van hun vermogen hebben verloren na een belegging in een tak23 constructie bij de Luxemburgse verzekeringsmaatschappij Lombard Assurance International.
Lombard is internationaal een belangrijke speler maar de laatste maanden werd het huis intern grondig opgekuist. In juni werd ceo Matt Moran aan de kant geschoven en vervangen door Claude Marx, een man die bekend staat voor zijn rechtlijnige strategie. Even later verkocht de Britse eigenaar Friends Life Group Ltd de maatschappij aan vermogensbeheerder Blackstone. Beide maatregelen moeten Lombard opnieuw op weg zetten naar een succesvolle internationale groeistrategie.
Over de grond van de strafklacht zelf zijn nog niet veel details bekend maar de klacht zet alvast een paar principes van tak23 in de spotlights. Dat is op dit moment niet onbelangrijk. De huidige lage rentevoeten zetten de verzekeringsmaatschappijen op weg naar een alternatief voor de garanties in tak21. De rente die in dat segment geboden wordt is commercieel onaantrekkelijk en de indekking ervan houdt, gezien de dreigende deflatie, risico’s in op langere termijn. Dat alternatief is een combinatie van tak21 en tak23 of een zuivere tak23 onder Belgische regelgeving of naar Luxemburgs recht.
Fonds dédiés
Optima maakte in Luxemburg gebruik van de zogenaamde gepersonaliseerde fondsen. (fonds dédiés) Dat is techniek waarbij de klant een mandaat geeft aan een vermogensbeheerder om een beleggingsportefeuille op te bouwen en te beheren maar die wordt om diverse plausibele redenen ondergebracht in een levensverzekeringsmantel. Fonds dédiés bieden de mogelijkheid om een zeer breed gamma van beleggingsinstrumenten te selecteren. Dat kunnen zelfs niet beursgenoteerde waarden zijn. Om in een verzekeringscontract met fonds dédiés te kunnen stappen moet de klant minstens 250.000 euro investeren. De regels waaraan de belegging moet voldoen worden minder streng naarmate de verzekeringsnemer aantoont dat zijn vermogen hoger is.
Klik hier voor het reglement over fonds dédiés
Klanten met een dergelijk vermogen worden als gekwalificeerde klanten beschouwd. De techniek die Lombard en Optima gebruiken is precies ontwikkeld voor dat soort klanten. Het koppelt een grote beleggingsvrijheid aan de voordelen voor vermogensstructurering en life-cycle planning, die eigen is aan levensverzekeringsconstructies. Op dat vlak valt de maatschappij en de bemiddelaar dus weinig te verwijten. Wie een fonds dédiés wil opstarten doet dat ook best in Luxemburg. De wetgever in het Groothertogdom heeft dat instrument perfect geregeld en wie zijn verzekeringscontract netjes fiscaal aangeeft in België heeft in principe geen probleem.
Belgische fonds dédiés nog steeds mogelijk
Fonds dédiés kunnen ook in België maar dan moet de verzekeringsmaatschappij in kwestie een aantal technische kunstgrepen uitvoeren. De kleine Brusselse levensverzekeraar Private Insurer legt zich op dat segment toe. Dat leidde in het verleden echter tot ernstige problemen. De wetgeving in België legt geen staalhard minimum op voor dergelijke contracten. Private Insurer hanteerde aanvankelijk toch een hoge instapdrempel maar de maatschappij begon die stelselmatig te verlagen, allicht om extra productie te kunnen draaien. Een aantal minder vermogende klanten leden daardoor grote verliezen omdat er toxische assets zoals life settlements in de portefeuilles terecht kwamen. Dat leidde tot een reeks strafklachten maar de betrokkenen werden onlangs buiten vervolging gesteld door het parket. Momenteel lopen er in die zaak nog een aantal burgerlijke procedures tegen bemiddelaars.
De politiek waardoor kleinere vermogens in een fonds dédiés contract terecht komen wordt door bepaalde bemiddelaars en maatschappijen nog steeds publiek gepromoot. Makelaar Arlis Investments bijvoorbeeld, zet op zijn website dat een eigen fonds mogelijk is voor stortingen vanaf 20.000 euro. Dat kan bij de maatschappij SEB Life International. Dat is het vroegere Irish Life International, een verzekeraar die eerder al belangrijke vermogens liet verdampen in België door toxische beleggingen aan te bieden in een tak23 jasje. In dezelfde promo wordt ook Patronale Life vermeld maar daar is de drempel op 100.000 euro gezet. Dat is ook de norm die in een aantal Europese regels gehanteerd wordt om een gekwalificeerde belegger te definiëren.
Vrijheid van storting….Uw eigen fonds kan vanaf een storting van minimaal 100.000€ bij Patronale Life . Bij SEB Life International is dit mogelijk vanaf 20.000€. (Website Arlis Investments)
De regelgever grijpt in
Enkele maanden geleden greep het FSMA stevig in. De regelgever kan voortaan bepaalde beleggingen verbieden en deed dat ook meteen. Onder meer life settlements en erg speculatieve assets zoals tropisch hout, dure wijn en zeldzame whiskysoorten kwamen onder een banning terecht. De belangrijkste ingreep is echter dat het FSMA de MIFID regels oplegt aan de maatschappijen. Die houden onder meer in dat verzekeraars en hun intermediair het beleggingsprofiel van de klanten gemotiveerd moeten samenstellen voordat men een beleggingspolis kan afsluiten. De communicatie over het risicoprofiel van de fondsen wordt ook veel strikter geregeld.
Allicht zal dat debat de kern van de strafklacht tegen Optima uitmaken. Werd de belegging op een correcte manier geprofileerd en gedocumenteerden en werd het beleggingsprofiel van de klant gerespecteerd? Die toets moet jammer genoeg gebeuren in het kader van een regelgeving die op het moment van het sluiten van de contracten op dat vlak nog vrij vaag was. In de zaak Quality Investments leidde dat op een onbegrijpelijke manier tot een buitenvervolging stelling. De kans dat Optima en Lombard uit dat relatief vacuüm voordeel zullen halen is reëel.
Update 17.10.2014
Optima Financial Planners gaat in de tegenaanval tegen de strafklacht en dient op haar beurt een klacht in wegens lasterlijke aangifte met eis tot schadevergoeding. In het persbericht dat Optima daarover publiceert staat dat de klanten correct geïnformeerd werden over de stand van zaken in hun polis. Dat is logisch, het is een wettelijke verplichting op dat te doen.
Optima haalt ook aan dat het beweerde financiële verlies in de polissen niet abnormaal is. De structuur van een tak 23 laat toe om te beleggen in risicovolle assets en zeker na de financiële crisis kan daar verlies op genoteerd zijn.
Waar Optima echter niets over zegt is of de beleggingsportefeuille overeen stemt met de door de klanten aangegeven risicograad die ze willen nemen. Allicht zal het onderzoek en eventueel het geding dat daar een gevolg kan van zijn over die beoordeling gaan.
FINANCELAB 